1. Τι είναι η κοινωνικη φοβια;
Η κοινωνικη φοβια ή αλλιώς κοινωνικο άγχος αποτελει μια αγχωδη διαταραχή που αναφερεται στο ιδιαιτερα υψηλο αγχος ή φοβο που εκδηλώνεται σε επίπεδο σκέψης, συναιασθήματος, σωματικών συμπτωματων αλλα και τελικής συμπεριφοράς. Η κοινωνική φοβία εμφανιζεται στις κοινωνικες συνθηκες που το άτομο αισθάνεται ότι ειναι το επικεντρο της προσοχής και οτι καπως ετσι οι άλλοι παρατηρουν αρνητικά στοιχεια σ’εκεινον τα οποια και κριτικάρουν.
2. Πόσο μεγαλο προβλημα είναι;
Η ενταση του προβλήματος θα ορισει και τη σημαντικότητα της διαταραχής. Κατι τέτοιο σημαινει πως γενικότερα καταγράφονται διαβαθμιδεις στην ενταση και εκταση του προβλήματος. αν το κοινωνικο αγχος ή φοβια περιοριζεται σε ειδικες περιστάσεις, όπως μια παρουσιαση και η ένταση των συμπτωματων ειναι ανεκτη τότε θα μιλάγαμε για ένα σχετικά μικρο πρόβλημα. Αν όμως μιλάγαμε για κάτι πολυ πιο εκτεταμένο με σημαντική ένταση συναισθημάτων ώστε να περιοριζει την κοινωνικοποίηση, τις σπουδες ή την εργασία, τότε στα σιγουρα θα μιλάγαμε για ένα σημαντικό προβλημα.
3. Γιατι θεωρείται μια αγχώδης διαταραχή και όχι απλα μια ιδιαιτεροτητα;
Οι άνθρωποι που πάσχουν, υποφέρουν από σοβαρά συμπτωματα που πολλές φορές φτάνουν μέχρι και την εκδηλωση κρίσεων πανικού. Με άλλα λόγια φαινεται ότι σε επιπεδο σκέψης συναισθηματος και σωματικών συμπτωμάτων οι άνθρωποι κινουνται στα άκρα. Συνεπώς και σε επιπεδο τελικης συμπεριφοράς η ζωη τους γινεται δυλειτουργική αφού τεινουν να αποφεύγουν αρκετες κοινωνικές περιστσεις περιοριζοντας τη ζωη τους και την ελευθερια των επιλογών τους.
4. Από ποια ηλικία μπορεί κάποιος ν’ αναπτύξει κοινωνική φοβία;
Συνηθως οι έρευνες εστιάζουν στην εφηβεία ως την περιοδο έναρξης των συμπτωμάτων. Σε προηγούμενα επιστημονικά σταδια φάνεται ότι, ένα σχετικά μικρό ποσοστο των παιδιών (κοντά στο 10%) παρουσιάζουν ανεβασμένη ντροπαλότητα και μια σχετική αγχώδη συμπτωματολογια. Από αυτο το ποσοστό δεν είναι σαφές πόσοι θα αναπτύξουν κοινωνική φοβία, αλλά σε γενικές γραμμές οι πιθανότητες θεωρουνται πιο ανεβασμένες σε σχέση με τα παιδιά που δεν παρουσιάζαν συμπτώματα ντροπής.
5. Ποσο συχνά εμφανιζεται;
Tο ποσοστο των ανθρώπων που μπορουν να αναπτυξουν εστω και για μια φορά στη ζωή τους κοινωνική φοβία ανερχεται μεταξύ του 3% και 13% και στα δυο φυλα.
6. Πως εξελισσεται στη ζωη μας η κοινωνική φοβια;
Συνηθως η κοινωνική φοβία θεωρειται μια χρόνια κατασταση. Με άλλα λόγια μπορει να είναι σταθερη, με εξαρσεις ή υφέσεις αλλά σπανιως εξαφανιζεται από μόνη της. Οι ανθρωποι που τελικά θα την ξεπεράσουν θα έχουν αναπτυξει σχτικές κοινωνικές και διαχειρισης του στρες δεξιοτητες, είτε δομημένα με βάση την παρέμβαση ενος ειδικού, ειτε πειραματιζόμενοι διαβαζοντας και αυτοσχεδιαζοντας.
7. Πως μπορουμε να μαθουμε αν εχουμε κοινωνική φοβία;
Το σωστότερο είναι αν κάποιος παρουσιαζει κάτι σχετικο με τα συμπτώματα που προαναφερονται να απευθυνθει σε κάποιον ειδικό για αξιολόγηση. Ο ειδικός ψυχολογος ή ψυχιατρος θα προβεί σε διαγνωστική αξιολογηση μεσα από την κλινική συνεντευξη ή και με τη χρηση ψυχομετρικών εργαλειων.
8. Τι μπορει να προκαλέσει την κοινωνικη φοβία;
Mεχρι στιγμής εχουν αναγνωριστεί μια σειρα από παραγοντες γενετικοι, οργανικοι και ψυχοκοινωνικοι που φαινεται να αλληλεπιδρούν με συνθετους τροπους σε κάθε άτομο. Στα σίγουρα οταν υπάρχει ένα μέλος στην οικογένεια που παρουσιάζει στοιχεία κοινωνικού άγχους οι πιθανοτητες εμφάνισης της διαταραχης αυξάνονται. κάτι τέτοιο συμβανει μεικτά όχι μόνο λογω κληρονομικότητας αλλά και κοινωνικής μάθησης, μιμησης προτύπου κλπ.
9. Μπορει άραγε να γινει πρόληψη;
Δεν υπάρχουν πρωτοκολλα παρεμβασεων που να δειχνουν μεγάλες δυνατοτητες προληψης. αυτο που ισχυει είναι ο χρυσος κανονας “όσο πιο συντομα τοσο πιο καλα”. Με άλλα λόγια η πρωιμη διάγνωση και παρέμβαση θα φέρει πιο γρηγορα και σταθερα αποτελέσματα. Σε αρκετες περιπτώσεις η λύση θα μπορουσε να εστιαστεί στην παιδική ηλικια απότε και οι γονεις έχουν την ευθύνη να αντιληφθούν συμπτώματα στη συμπεριφορά του παιδιου τους αλλά και της υπόλοιπης οικογένειας που θα μπορούσε να συμβάλλει στη γεννεση του προβλήματος. Σημαντική θεωρείται η συνεργασία με τον παιδαγωγο στην κατευθυνση αυτή. οι παρεμβασεις γνωσιακού συμπεριφοριστικού τυπου αντιμετωπιζουν άμεσα την αγχώση συμπτωματολογια και κάνουν προληψη σε παρενεργειες της κοινωνικής φοβίας όπως η ανάπτυξη αλκοολισμού.
10. Δουλευει καποια θεραπεια στην αντιμετωπιση της κοινωνικης φοβιας;
Η γνωσιακη συμπεριφοριστικη θεραπεια της κοινωνικης φοβιας δεν περιλαμβανει απλά την έκθεση του θεραπευομενου σε αγχώδεις καταστάσεις. Πρώτα και πριν απ’ όλα υπάρχει ως προτεραιοτητα το χτισιμο μιας νεας λογικής με τεχνικές αντιμετώπισης, στρατηγικές και λογικούς τροπους σκέψεις που θα πρέπει να αποτελέσουν ένα νεο αυτοματισμό αντιμετώπισης του στρες. Αυτή η λογική θα αποτελέσει τη βάση πάνω στην οποία θα πραγματοποιηθούν τα νέα βηματα ή αλλιώς η έκθεση στο αγχογόνο ερεθισμα. Το να προσπαθήσει κάποιος μόνος του να πάει κόντρα στο κοινωνικό του άγχος θα μπορούσε μόνο να τον κάνει να πλημμυρισει με άγχος και κάπως έτσι να ξανατραυματιστεί.
11. Τι να διαβάσω για να βοηθήσω τον εαυτό μου;
Η αγγλική βιβλιογραφια είναι πλούσια αναφορικα στο θεμα αυτο. Σχετικά προτείνονται τα ακόλουθα:
G. Butler – Overcoming social anxiety and shyness
M. Fennel – Overcoming low self-esteem
T.Gillen – Assertiveness
B.G. Markway – Dying of embarrassment: Help for social anxiety and phobia.shyness”, της M. Fennel “Overcoming low self-esteem”, του T.Gillen με τίτλο “Assertiveness” και το βιβλίο των B.G. Markway κσ με τίτλο «Dying of embarrassment: Help for social anxiety and phobia».
