1. Σε ποιες περιπτώσεις πρέπει να αποφασίσω να αναζητήσω ψυχοθεραπευτική βοήθεια (ψυχολόγου) για την αντιμετώπιση των προβλημάτων μου;
2. Τι είναι η γνωσιακή – συμπεριφοριστική ψυχοθεραπεία;
3. Σε τι διαφέρει η γνωσιακή – συμπεριφοριστική από τις άλλες ψυχοθεραπείες;
4. Πως επιδρούν οι σκέψεις (γνωσίες) στα συναισθήματα και στις πράξεις;
5. Πως επιδρούν τα συναισθήματα και οι πράξεις στη σκέψη;
6. Τι συμβαίνει στην έναρξη της θεραπείας;
7. Τι θα ανακαλύψω για τον εαυτό μου στη διάρκεια της θεραπείας;
8. Ποιος αποφασίζει το θεραπευτικό πρόγραμμα;
9. Πόσο διαρκεί και σε τι αναφέρεται κάθε θεραπευτική συνεδρία;
10. Γιατί είναι απαραίτητη η δουλειά για το σπίτι; Δεν αρκούν οι θεραπευτικές συνεδρίες;
11. Μπορώ να συμμετέχω σε ομαδική θεραπεία;
12. Ποιες αιτίες ευθύνονται για την έλλειψη βελτίωσης;
13. Μπορεί να χρειασθώ φαρμακευτική αγωγή;
14. Που μπορώ να βρω έναν θεραπευτή γνωσιακής συμπεριφοριστικής κατεύθυνσης;
Γνωσιακη Συμπεριφοριστικη Θεραπεια
O ψυχίατρος Aaron T. Beck τη δεκαετία του ’60 ανέπτυξε ένα θεραπευτικό μοντέλο, μία σύνθεση γνωσιακών και συμπεριφοριστικών προσεγγίσεων με την οποία ο κάθε άνθρωπος επηρεάζεται και καθορίζεται από τον τρόπο που σκέφτεται και βλέπει τον κόσμο γύρω του.
Η γνωσιακή συμπεριφοριστική θεραπεία μέσα από ένα πλήθος τεχνικών, ανακουφίζει τα συμπτώματα του θεραπευόμενου, οδηγώντας τον στην τροποποίηση της συμπεριφοράς και της διάθεσής του.
Γνωσιακή Θεραπεία
Βασικά στοιχεία για τη θεραπευτική διαδικασία της Γνωσιακής Θεραπείας
- Είναι βραχεία αν και ο αριθμός των απαραίτητων συναντήσεων μπορεί να ποικίλει ανάλογα με τη φύση και τη σοβαρότητα των προβλημάτων του κάθε ασθενούς.
- Κατά κανόνα, οι συναντήσεις είναι εβδομαδιαίες, διαρκούν 50 λεπτά και ο αριθμός τους κυμαίνεται από δεκαπέντε έως 20, αν και μπορεί να χρειασθούν πολύ λιγότερες ή πολύ περισσότερες.
- Μετά την ολοκλήρωση της θεραπείας, θεραπευτής και θεραπευόμενος συνήθως συμφωνούν σε έναν επιπλέον περιορισμένο αριθμό αραιότερων συναντήσεων έτσι ώστε να διατηρηθεί το καλό θεραπευτικό αποτέλεσμα.
- Στηρίζεται στη συνεργατική σχέση μεταξύ θεραπευτή και θεραπευόμενου
- Καθορίζουν μια από κοινού κατανόηση των προβλημάτων του ασθενούς
- Αναγνωρίζουν το πώς αυτά τα προβλήματα επηρεάζουν τις σκέψεις, τις συμπεριφορές και τα συναισθήματα του ασθενούς, καθώς και την καθημερινή του λειτουργικότητα
- Δουλεύουν μαζί για τον προσδιορισμό των στόχων και συμφωνούν σε ένα θεραπευτικό πλάνο
- Σε αντίθεση με άλλα ψυχοθεραπευτικά μοντέλα δεν υπάρχει τίποτα το μυστηριακό – μαγικό στη διαδικασία της θεραπείας
- Είναι δομημένη και σταθερά προσανατολισμένη στους στόχους
- Η γνωσιακή – συμπεριφοριστική επικεντρώνεται στο παρόν, στα τωρινά σου προβλήματα
- Ο θεραπευτής έχει ενεργητικό ρόλο στην θεραπευτική διαδικασία.
- Χρησιμοποιεί τη ψυχο-εκπαίδευση ώστε ο θεραπευόμενος να αποκτά πλήρη επίγνωση για το τι του συμβαίνει.
- Έχει υψηλή αποτελεσματικότητα στις ακόλουθες διαταραχές:
Η Γνωσιακή Θεωρία της Κατάθλιψης κατά Aaron T. Beck
Ίσως η πιο δημοφιλής από τις γνωσιακές-συμπεριφορικές προσεγγίσεις για τη κατάθλιψη είναι αυτή του Aaron Beck (Beck, Rush, Shaw, Emery, 1979), η οποία επεκτάθηκε ώστε να καλύψει και τη θεραπεία για τις διαταραχές προσωπικότητας και τις αγχώδεις διαταραχές.
Η κατάθλιψη από μόνη της, ως παθολογική οντότητα, διαταράσσει τη σκέψη, τη συμπεριφοράς αλλά και τις φυσιολογικές λειτουργίες του ατόμου. Το άτομο δηλαδή εμφανίζεται απαισιόδοξο, αρνητικό με έντονες ιδέες ενοχής και αναξιότητας, ενώ συγχρόνως παραμελεί τη προσωπική του εμφάνιση αλλά και τις δραστηριότητες του, επαγγελματικές και κοινωνικές. Εμφανίζει ακόμα διαταραχές στον ύπνο, τη πρόσληψη τροφής και του σεξουαλικού ενδιαφέροντος ενώ πολλές φορές αιτιάται και σωματικά ενοχλήματα.
Γνωσιακή Συμπεριφοριστική Θεραπεία: Η Προσέγγιση
Η γνωσιακή συμπεριφοριστική θεραπεία έχει από καιρό καταξιωθεί ως το είδος ψυχοθεραπείας με τις ευρύτερες μορφές εφαρμογών. Τόσο σε πλαίσια ερευνών, όσο και κλινικών πειραμάτων, η γνωσιακή θεραπεία έχει αναδείξει σοβαρά πλεονεκτήματα σε σχέση με άλλες βραχυπρόθεσμες και μακροπρόθεσμες θεραπείες. Πρόκειται για μια καλά δομημένη μορφή θεραπείας που έχει τη δυνατότητα να προσφέρει στους θεραπευτές ένα καλά οργανωμένο τρόπο δουλειάς, με τον οποίο μπορούν να βοηθήσουν τους πελάτες τους να αντιμετωπίσουν τα διάφορα προβλήματα τους. Παράλληλα, αυτή της η ιδιότητα ενισχύει τη συμμετοχή του πελάτη στη θεραπεία, εφόσον αυτός καλείται να έχει ένα πιο ενεργό ρόλο κατά τη διάρκεια της.
Θέματα Γνωσιακής Θεραπείας
Η Γνωσιακή θεραπεία είναι ενεργητική, καθοδηγητική, χρονικά περιορισμένη, δομημένη θεραπεία, με βάση τις θεωρητικές αρχές που περιγράφονται σε άλλο άρθρο. Βασικό στοιχείο για την πρακτική της γνωσιακής θεραπείας είναι η διατύπωση υπόθεσης, η οποία συνδέει τη θεωρία και την εφαρμογή, και παρέχει το εφαλτήριο για την θεραπεία. Η διατύπωση περίπτωσης αντικατοπτρίζει την υπόθεση του θεραπευτή για τους ψυχολογικούς μηχανισμούς που διέπουν τις δυσκολίες του ασθενούς (Butler 1998• Persons 1993). Καθορίζει τις αρνητικές αυτόματες σκέψεις, υποθέσεις, καθώς και βασικές πεποιθήσεις για ένα συγκεκριμένο άτομο, και προτείνει υποθέσεις σχετικά με τις διεργασίες διατήρησής τους.
Μια Σύνοψη της Γνωσιακής Θεραπείας
Η Γνωσιακή θεραπεία αναπτύχθηκε, από τη δημοσίευση του πρώιμου έργου του Beck (Beck 1963, 1964, 1967, 1976), για να καταστεί μια από τις σημαντικότερες μορφές ψυχοθεραπείας στο δυτικό κόσμο (Hollon και Beck 2003). Γνωσιακά μοντέλα αναπτύχθηκαν για ένα ευρύ φάσμα διαταραχών, και τα αποτελέσματα της έρευνας έχουν δείξει επανειλημμένως την αποτελεσματικότητά τους (DeRubeis και Crits-Christoph 1998• Hollon και Beck 2003).