- Σε τι διαφέρουν μεταξύ τους τα συναισθήματα του φόβου με αυτά του άγχους;
Ο φόβος σε σχέση με το άγχος αναφέρεται σε ένα συγκεκριμένο κίνδυνο (αν αργήσω και αυτή τη φορά στη δουλειά θα απολυθώ) ενώ το άγχος περιγράφει μια διάχυτη και κάπως απροσδιόριστει απειλή (αν αργήσω και αυτή τη φορά στη δουλειά κάτι θα γίνει). Επίσης ο φόβος μιλά για μια απειλή πιο άμεση και γι’ αυτό ζητά άμεση δράση ή δημιουργεί ένα πάγωμα. Το άγχος αντίθετα αναφέρεται σε μια επερχόμενη απειλή γι’ αυτό και τα συναισθήματα προσμονής συνυπάρχουν. Τα δυο αυτά συναισθήματα είναι φυσιολογικά όταν είναι ανάλογης έντασης με το ερέθισμα που τα προκαλεί ή για να το πούμε διαφορετικά όταν ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα.
2. Μπορεί ο έντονος φόβος να είναι δυσλειτουργικός;
Είναι αλήθεια ότι καθώς ο φόβος υπερβαίνει τα λειτουργικά όρια αποτελεί πλέον έναν αποδιοργανωμένο συναγερμό. Αυτό σημαίνει ότι δεν λειτουργεί πια ένα εργαλείο που προστατεύει το άτομο απ’ τους πιθανούς κινδύνους αλλά αποπροσανατολίζει και στην καλύτερη περίπτωση περιορίζει κάπως τη λειτουργικότητα του ατόμου. Παράλληλα τα σωματικά συμπτώματα του ανθρώπου που υποφέρει από μια φοβία και βρίσκεται σε κρίση είναι ανυπόφορα και συνήθως τον οδηγούν δε αποφυγή καταστάσεων και σε περιορισμό της ζωής του.
3. Τι είναι η ειδική φοβία;
Με τον όρο ειδική φοβία αναφερόμαστε στον παράλογο φόβο που προκύπτει ως συναίσθημα σε ένα άτομο καθώς έρχεται σε επαφή με μια συγκεκριμένη συνθήκη. ο φόβος που προκύπτει θεωρείται υπέρμετρος και δυσανάλογος του ερεθίσματος που τον προκάλεσε όπως άλλωστε και η συνακόλουθη αντίδραση που συνήθως είναι η αποφυγή. Γενικότερα έχει καταγραφεί ένας μεγάλος αριθμός ειδικών φοβιών όπως του θανάτου, των μικροβίων, του ύψους κλπ.
4. Τι προκαλεί μια ειδική φοβία;
Στην πραγματικότητα υπάρχουν ακόμα κενά στη γνώση μας πάνω στις ειδικές φοβίες. Παρόλα αυτά θα μπορούσαμε να αναφερθούμε σε τρεις γενικές κατηγορίες παραγόντων.
I. Γενετικοί και περιβαλλοντικόι παράγοντες. Η κληρονομικότητα παίζει ένα σημαντικό ρόλο και συχνά συνδυάζεται με την κοινωνική μάθηση και τη μίμηση προτύπου των γονιών
II. Τραύματα ή αρνητικά βιώματα. Τα επίπονα συμβάντα στη ζωή ενός ανθρώπου συνήθως συνοδεύονται από τις αρνητικές σωματικές αντιδράσεις στρες που φτάνει μέχρι και την κρίση πανικού.
5. Τι μπορεί να μου συμβεί ως αποτέλεσμα μιας ειδικής φοβίας;
Πολλές αντιμετωπίζουμε κάπως πιο ελαφρά κάποιες ειδικές φοβίες, σαν να πρόκειται για μια χαζομαρα του ανθρώπου που πάσχει (είναι χαζό να φοβάσαι τα ασανσέρ ή τις κατσαρίδες, πόσο απειλητικά να ειναι πια όλα αυτά!). όμως πολλοί άνθρωποι έχουν την τάση να περιορίζουν τη ζωή τους και να απομονώνονται στο πλαισιο μιας αποφευκτικής συμπεριφοράς. Η απομόνωση επιδεινώνει τα προβλήματα και συμβάλει στην ανάπτυξη καταθλιπτικής συμπτωματολογίας. Ως συνέπεια των προήγουμένων πολλοί καταφεύγουν στην κατάχρηση του αλκοόλ και σε ακραίες περιπτώσεις φτάνουν μέχρι και την αυτοκτονία.
6. Υπάρχουν βιβλία αυτοβοήθειας;
Τα παρακάτω βιβλία είναι αρκετά βοηθητικά στην κατανόηση του θέματος, παρέχοντας πρακτικές συμβουλές:
1/ D. Lewis “Πολεμήστε τη φοβία σας και νικήστε”
2/ J. Wolpe & D. Wolpe “Ζωή χωρίς φόβο” .
