Βασικά στοιχεία για τη θεραπευτική διαδικασία της Γνωσιακής Θεραπείας
- Είναι βραχεία αν και ο αριθμός των απαραίτητων συναντήσεων μπορεί να ποικίλει ανάλογα με τη φύση και τη σοβαρότητα των προβλημάτων του κάθε ασθενούς.
- Κατά κανόνα, οι συναντήσεις είναι εβδομαδιαίες, διαρκούν 50 λεπτά και ο αριθμός τους κυμαίνεται από δεκαπέντε έως 20, αν και μπορεί να χρειασθούν πολύ λιγότερες ή πολύ περισσότερες.
- Μετά την ολοκλήρωση της θεραπείας, θεραπευτής και θεραπευόμενος συνήθως συμφωνούν σε έναν επιπλέον περιορισμένο αριθμό αραιότερων συναντήσεων έτσι ώστε να διατηρηθεί το καλό θεραπευτικό αποτέλεσμα.
- Στηρίζεται στη συνεργατική σχέση μεταξύ θεραπευτή και θεραπευόμενου
- Καθορίζουν μια από κοινού κατανόηση των προβλημάτων του ασθενούς
- Αναγνωρίζουν το πώς αυτά τα προβλήματα επηρεάζουν τις σκέψεις, τις συμπεριφορές και τα συναισθήματα του ασθενούς, καθώς και την καθημερινή του λειτουργικότητα
- Δουλεύουν μαζί για τον προσδιορισμό των στόχων και συμφωνούν σε ένα θεραπευτικό πλάνο
- Σε αντίθεση με άλλα ψυχοθεραπευτικά μοντέλα δεν υπάρχει τίποτα το μυστηριακό – μαγικό στη διαδικασία της θεραπείας
- Είναι δομημένη και σταθερά προσανατολισμένη στους στόχους
- Η γνωσιακή – συμπεριφοριστική επικεντρώνεται στο παρόν, στα τωρινά σου προβλήματα
- Ο θεραπευτής έχει ενεργητικό ρόλο στην θεραπευτική διαδικασία.
- Χρησιμοποιεί τη ψυχο-εκπαίδευση ώστε ο θεραπευόμενος να αποκτά πλήρη επίγνωση για το τι του συμβαίνει.
- Έχει υψηλή αποτελεσματικότητα στις ακόλουθες διαταραχές:
Ι. Αγχώδεις διαταραχές και φοβίες (διαταραχή πανικού, ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή, διαταραχή μετά από τραυματικό στρες, διαταραχή οξέος στρες, γενικευμένη αγχώδης διαταραχή, ειδική φοβία, αγοραφοβία, κοινωνική φοβία)
II. Διαταραχές της διάθεσης(Καταθλιπτικές διαταραχές, Διπολικές διαταραχές)
III. Διαταραχές πρόσληψης τροφής(ανορεξία, βουλιμία, υπερφαγική διαταραχή)
IV. Σεξουαλικές διαταραχές (σεξουαλικής επιθυμίας, σεξουαλικής διέγερσης, οργασμικές, σεξουαλικού πόνου, παραφιλίες, )
V. Σωματόμορφες διαταραχές (Σωματοποιητική Διαταραχή, Αδιαφοροποίητη Σωματόμορφη Διαταραχή, Διαταραχή Μετατροπής, Διαταραχή Πόνου, Υποχονδρίαση, Σωματοδυσμορφική Διαταραχή)
Είναι επίσης ιδιαίτερα αποτελεσματική στις ακόλουθες ειδικές περιπτώσεις:
I. Θεραπεία ζεύγους
II. Διακοπή καπνίσματος
III. Διαχείριση στρες
IV. Διαχείριση θυμού
V. Προβλήματα συνηθειών (π.χ. τικ)
VI. Διαταραχές του ύπνου
Η ΓΣΘ μπορεί να χρησιμοποιηθεί μόνη της ή σε συνδυασμό με την κατάλληλη φαρμακευτική αγωγή, ανάλογα με τη σοβαρότητα ή τη φύση του προβλήματος του κάθε ασθενούς.
Τεχνικές
- Χρησιμοποιεί μεγάλο αριθμό εξειδικευμένων τεχνικών για την αντιμετώπιση συγκεκριμένων διαταραχών
- Χρησιμοποιεί την άσκηση στο σπίτι και έτσι επιτυγχάνονται γρηγορότερα αποτελέσματα
- Η διαδικασία, οι τεχνικές, οι μέθοδοι που χρησιμοποιούνται κατά περίπτωση(ψυχική διαταραχή και ασθενή) είναι αντικείμενο διαρκούς έρευνας, με σκοπό τη βελτίωσή τους.
Α. Γνωσιακές Τεχνικές
- Ημερολόγιο δυσλειτουργικών σκέψεων
- Οριζόντια διερεύνηση
- Κάθετη διερεύνηση
- Το σενάριο των χειρότερων συνεπειών
- Ανάλυση πλεονεκτημάτων – μειονεκτημάτων
- Γνωσιακή πρόβα
Β. Συμπεριφοριστικές Τεχνικές
- Έκθεση
- Role playing (παίξιμο ρόλων)
- Παρεμπόδιση αντίδρασης
- Σταμάτημα της σκέψης
- Διαφραγματική αναπνοή
- Νευρομυϊκή χαλάρωση
- Απόσπαση της προσοχής
- Οργάνωση του χρόνου
- Βiofeedback
